Цаг үеийн мэдээ бүлэг

Хил дамнасан хамтын ажиллагаа

Монгол Улсын Баян-Өлгий аймагт 23 дахь жилдээ уламжлал болон зохиогдож буй "Бүргэдчин-25" наадам боллоо. Энэ нь Монголын бизнес эрхлэгч, төр, нийгмийн зүтгэлтэн Ханат Черияздангийн (1966-2022) дурсгалд зориулагдсан юм. Энэ удаад түүний хүү Бобыш уг арга хэмжээг зохион байгуулжээ.

Ан агнуурын тэмцээн нь далайн түвшнээс дээш хоёр мянган метрийн өндөрт орших Толбо нуурын хаяаны үзэсгэлэнт газарт болсон юм. Бүргэдийн баярт Орос, Хятад, Канад, АНУ, Герман, Бельги, Мексик, Нидерланд, Австрали зэрэг дэлхийн олон орноос тавь гаруй жуулчин хүрэлцэн ирсэн бөгөөд нийт 500 орчим хүн хуран цугласан юм. Тэмцээний хөтөлбөрт бүргэдийг анд сургах (Бүргэд-бүтэн, хагас метр том далавчтай махчин шувуу), бугуйл шүүрэх, олс таталт, анчдын дууг дуулах тэрчлэн сурын харвааны үзүүлбэрүүд багтсан байв. Үйл явдал тун гайхалтай, үзүүштэй болсныг хэлэх хэрэгтэй. Бүргэдийг анд сургах буюу ан бариулах үзүүлбэр нь нэг зуун тавин метрийн өндөрт нисэх бүргэд газарт буй ан буюу оосорлон чирж яваа үнэгний чихмэлийг өндрөөс хурц хараагаараа онилон харж, улмаар дээрээс шуугин барих үйл явдал юм. 

Тэрчлэн зохион байгуулагчид үндэсний хувцас, гутал, бэлэг дурсгалын зүйлсийн томоохон худалдааг дэлгэсэн нь зочдын сонирхлыг гойд татав. Барьж бэлтгэсэн казак, монгол гэрүүдэд зочдыг ороход айраг, казак үндэсний хоол, тараг цагаа, тэрчлэн мэдээжийн хэрэг анхилуун үнэртэй “шурпа”-гаар дайлж байв.

Зочин Константин Иванов хэлэхдээ "Ийм эрч хүчтэй наадмаас дурсамжгүй үлдэх аргагүй юм" хэмээн онцлосон. Тэмцээнд тэргүүлсэн бүргэд сургагчийг япон мотоциклоор шагнасан юм. Монголын малчид энэ цагт мала адгуулахдаа мотоциклээр унаа хийх болсон бөгөөд энэ үүднээс энэ нь малчидад хэрэгтэй унаа ажээ. Бүргэдийг дэгдээхэй байх цагаас нь сурган, чадварлаг анчин бүргэд болгож, анд гаршуулах нь асар их тэсвэр тэвчээр, ур чадвар шаарддаг зүйл юм." Өдгөө баруун Монголын Баян-Өлгий зэрэг аймагт өвөг дээдсийнхээ уламжлалыг хадгалж, буу, нум, хавхгүйгээр ан агнах урлагийг залуу хойч үедээ өвлүүлэн үлдээж яваа хүмүүс олон бий.

Бүргэдийн баярт очсон гадаадын зочдын бас нэг дурсамжтай зүйл нь казах, монгол хоолны амтлагаа байв. "Нүүдэлчдийн наадам"-ын гол онцлог нь аяга цайгаа дээжилсэн харилцан яриа, ахуй байдлын хэлэмжээрээ дамжуулан, гадаадын зочдод зан үйл, ёс заншаа таниулах, ойлгуулж, ойртуулахад чиглэгддэгээрээ чухал юм. Энэ нь нэг ёсондоо энх тайван, эв найрамдлын илэрхийлэл билээ.

Алексей ИВАШКИН (АБНУ-ын төлөөлөгчдийн тэргүүн)

Грани приграничного сотрудничества

«Беркутчи-25» - яркий праздник монгольских охотников

Баян-Ульгийский аймак Монголии в 23-й раз принимал   традиционный для этой местности праздник «Беркутчи-25». Он был посвящен памяти известного монгольского предпринимателя, общественного деятеля Ханата Черияздана (1966-2022). На этот раз организатором мероприятия выступил его сын – Бобыш.

Состязания охотников проводились в живописных окрестностях озера Толбо-Нуур, которое расположено на высоте почти две тысячи метров над уровнем моря. Они собрали более пятидесяти участников и почти 500 зрителей из разных стран мира: России, Китая, Канады, США, Германии, Бельгии, Мексики, Нидерландов и даже из Австралии. Были на празднике и представители Горно-Алтайска.

Программа состязаний включала   несколько видов соревнований: полет обученного беркута (хищная птица, размах крыльев которой составляет до полутора и более метров) с высоты ста пятидесяти метров на время и точность приземления; захват птицей шкуры лисы, которую на аркане тащил судья; а также перетягивание каната; исполнение песен охотников; стрельба из лука. Мероприятие было довольно зрелищным.

Организаторы подготовили большую распродажу национальной одежды обуви, сувениров. В юртах встречали гостей кумысом, боурсаками, боозами и конечно, ароматной шурпой.

-Впечатлений от такого яркого мероприятия   осталось довольно много, - подчеркнул участник делегации Константин Иванов. – Главный приз, а это японский мотоцикл, достался самому опытному охотнику-беркутчи.  Это большая удача, так как в настоящее время монгольские скотоводы пасут скот не на лошадях, как в давние времена,  а на мотоциклах. Надо иметь большое терпение, ь выдержку, чтобы из птенца вырастить большого беркута-охотника на дичь, а потом его обучить охотиться и выполнять все команды хозяина. Но в Баян-Ульгийском аймаке находится немало таких людей, которые хранят традиции своих предков и передают искусство древней охоты без ружья, лука и капканов на дичь подрастающему поколению.

Многочисленные иностранные гости пробовали блюда казахской и монгольской кухни. Праздник удался на славу, тем более, что он органично вписывался в программу «Игр кочевников», а главное -  за разговорами и пиалой чая   люди начинают понимать и уважать обряды, обычаи других народов, а это уже путь к миру и согласию.

Алексей ИВАШКИН, руководитель делегации.