Цаг үеийн мэдээ бүлэг

Торгоны зам раллигийн 11-р шатны уралдааны зай 598.38 километр, зайлшгүй гүйцэтгэх ёстой тусгай ангиллын уралдааны зай нь 131.29 километр байв.  ОХУ-ын Алтайн бүгд найрамдах улсын нутаг Кош-Агач суурингаас Горно-Алтайск хот хүртэлх далайн түвшнээс дээш 1700-2450 метрийн өндөрлөг газраар  уралдсан энэхүү сүүлчийн шатны уралдааны ачааны машины тусгай ангиллын эхний гурван байрыг “КамАЗ-мастер” багийнхан эзэлжээ. Богдан Каримов хамгаас илүү хурдлаж, түрүүлсэн бол Алмаз Ахмедов хоёрдугаарт, багийн ахлагч Эдуард Николаев гуравдугаар байрт шалгарчээ. Гэсэн хэдий ч энэ өдрийн гол баатар нь Антон Шибалов байсан юм. Тэр энэ ангилалд барианд орохдоо тавд орсон боловч ерөнхий ангилалд тэргүүлсэн амжилтаа хадгалахад нь хангалттай байв. Ийнхүү Шибалов энэ жил анх удаагаа хийн дизель хөдөлгүүртэй, спорт ачааны КАМАЗ машинаар уралдсан “Торгоны зам” уралдаанд хоёр төрлөөр тэргүүлэв.

“Мөрдөгчид”-ийн дундаас “Уралын Мотоспорт”-ын тамирчин Юрий Найман шилдэг нь байсан бөгөөд тавдугаар байрт орж, багийн анд Алексей Поповыг гүйцэж түрүүлэв. Долоодугаар байрт “МАЗ-СПОРТавто”-гийн гишүүн, Беларусийн тамирчин Павел Мурылёв оржээ. Энэ жил анх удаагаа уг уралдаанд хөл тавьсан тамирчин юм.

Харин T2 ангиллын жийпүүдээс хамгийн хурдан нь Туркмены тамирчин Мейлиз Абдуллаев байсан бөгөөд Мердан Тойлыевыг 48 секундаар ардаа орхижээ. Гэсэн хэдий ч Мердан ба түүний дүү Шохрат нарын багийн нийлбэр үр дүнд энэ нь нөлөөлсөнгүй. Ах дүү Тойлыевууд мөн л хоёр ялалт авч, Абдуллаев хоёрдугаарт, Максатмырат Данатаров гуравдугаар байрт оржээ.

Мотоциклийн төрөлд Монголын тамирчин Пүрэвдоржийн Мөрөн үнэмлэхүй ялалтаар тэргүүлэв. Тэрбээр өнгөрсөн жил Алексей Наумовтой ширүүн тулаан хийж, хоёрдугаар байрт орж байсан юм. “Моторалли 450” ангилалд Илья Щеглов 2-р байрыг эзлэв. Илья Щеглов унаж бэртсэний улмаас хэд хэдэн үе шатыг өнжихөөс өөр аргагүй болсон ч гэсэн уралдаанаа үргэлжлүүлж, ийн амжилтыг үзүүлэв. Харин Наил Хуббатуллин гуравдугаар байрт оржээ. “G-Moto Challenge” ангилалд Екатерина Жаданова өнгөрсөн жилийн ялагч Олег Павленког ардаа орхин түрүүлжээ. Уралдааны энэхүү сүүлчийн шатны хөтөлбөрийн хүрээнд “Гранд тур” багийнхан Алтайн Бүгд Найрамдах Улсын Онгудай дүүргийн Кулада тосгонд зочилсныг дурьдалгүй орхиж боломгүй. Тэнд Алтайн уугуулчуудын амьдралын түүхийг харуулсан музей байдаг бөгөөд уг музейд Алтайн нутаг, түүний оршин суугчдын эрт, хожидын түүх, уламжлал, зан заншлын талаархи ховор олдворууд арвин буй. Багийнхан маань улмаар уралдааны барианы газарт болох ёсллолын арга хэмжээндээ бэлдэв. 

Мото марафоны “сод манлайлагч”, Монголын мотоциклчин Пүрэвдоржийн Мөрөн энэхүү сүүлийн шатанд сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлж ярихдаа: "Сүүлийн тусгай шат мотоциклийн хувьд маш хэцүү байлаа. Бид есөн голыг гатлах ёстой байсан бөгөөд би гол гатлахдаа маш болгоомжтой хандсан. Миний хувьд ерөнхийдөө энэ тэмцээнд хангалттай амжилт үзүүлж чадлаа. Уралдааныг зохион байгуулагчид болон бүх тамирчиддаа маш их баярлалаа. Монгол, Оросын нутгийг дамнасан энэ маршрут маань “Торгоны зам” автораллигийн бас нэг шинэ хуудас болсноороо бүүрч ч онцлог сайхан байна" гэв.

 2025 оны 7-р сарын 22-ны орой шагнал гардуулах ёслол болов. Энэ удаагийн “Торгоны зам” уралдаан маань 7-р сарын 12-ны өдөр ОХУ-ын Эрхүү хотоос эхэлсэн хийгээд дэлхийн  15 улс, 85 хот, 58 бүс нутгийг төлөөлсөн нийт 101 багийн тамирчид гарааны зурхайд цугларч гараанаас гарсан юм. Тэмцээн 11 хоног үргэлжилж, улс орнуудын өнцөг булан бүрээс ирсэн мэргэжилтнүүд бэлтгэл, зохион байгуулалтыг хамтран гүйцэтгэв. Тэрчлэн Оросын 114 хотын төлөөлөгчид оролцсон юм. Ийнхүү “Торгоны зам” олон улсын авто ралли энэ удаа дахин улс орнуудын найрамдал, спортын нөхөрлөлийн сүр жавхлант баяр болж, үе шат бүрдээ  үзэгчид, хөгжөөн дэмжигчдийн халуун талархлаар бүчүүлэв. Энэхүү авто марафон нь Байгаль нуурын эргээс Буриадын нутгаар дамжин “Мөнх хөх тэнгэрийн орон”-ы хилийн дээсийг алхаж, хангай, говь, тэр дундаа “Монгол-Элсний” олон км үргэлжлэх цул элс манханыг гатлан, Алтай уулсын дундуур туулж, нийтдээ 4811 км-ын урт замыг эвхэн, Горно-Алтайск хотод барианд орсон билээ. Ёслолын ажиллагаа хотын яг төвд байрлах Лениний талбайд болж, олон мянган үзэгч цугларчээ.

Нисгэгч, тамирчин Антон Шибалов, залуурч Александр Куприянов, механик Даниил Телепов нараас бүрдсэн “КАМАЗ-мастер” багийнхан ралли марафоны уралдааны замыг хамгийн хурданаар туулж, ачааны машины төрөлд түрүүлэв. Тэдний хөлдөглөн уралдсан ”КамАЗ” спорт ачааны машины хөдөлгүүр нь хийн дизель хольцыг түлш болгон ашигладагаараа онцлогтой. Энэхүү тээврийн хэрэгслийг "Газпром" ХК болон "Газпром- Газомоторное Топливо" компанийн дэмжлэгтэйгээр, эрчим хүчний өөр эх үүсвэрийг бий болгох, боловсруулах, судлах төслийн хүрээнд бүтээжээ.

Бартаат замын тээврийн хэрэгслийн нийлбэр ангилалд өөрийн багийн нисэгч Владимир Простаковтой ширүүн тулаан хийсэн Дмитрий Черкесов түрүүлэв. Энэ багийнхан мөн бүх төрлийн тээврийн хэрэгслийг багтаасан T3 ангилалд тэргүүлжээ. “T1- Прототип” ангилалд эхний байрыг “404” багийг төлөөлсөн дебют нисгэгч Павел Андреев, түүний навигатор Глеб Мокеев нар манлайлав. Чөлөөт ангилалд Анатолий Кузнецов, Алексей Смолин нар нэгдүгээр байр эзэлсэн бол Т2 ангиллын бартаат замын төрөлд хоёр дахь ялалтаа авсан Туркмены тамирчид болох ах дүү Мердан Тойлыев, Шохрат Тойлыев нартай тэнцэх хүн олдсонгүй.

Энэхүү 15 дахь удаагийн уралдааны нийлбэр дүнгээр хамгийн хүчтэй мотоцикльчноор Монголын мотоцикльчин Пүрэвдоржийн Мөрөн тодорсон бол “G-Moto Challenge” ангилалд Екатерина Жаданова түрүүлэв.

“ATV” төрөлд “Оросын Механикууд” компанийн “RM Sport “багийн тамирчин Алексей Зверев манлайлсан юм. Энэ багийн тухайд уралдааны бүх зайд анх удаа оролцсон атал хүнд хэцүү марафоныг ажрахгүй туулж, мотоцикльчидтой дүйцэхүйц хурдтайгаар барианд орсон юм. Харин “Гранд тур” төрөлд Андрей Сухов, Дмитрий Федоров нар хоёр дахь жилдээ тэргүүн байр эзэлж, мөн “Гранд тур” ачааны машины төрөлд “GAZ Sadko Next” маркийн автомашинаар уралдсан Олег, Алена Безуглых нарын багийнхан анхны ялагч боллоо. "Адал явдалт цом" багийн уралдаанд Евгений Пятигорский, Константин Бяков нар ялалт байгуулав.

Газпром компаний "Ялах хүслийн төлөө" тусгай шагналыг Евгений Фрезоргер ахлагчтай “Сибир-SDE” багийнхан хүртэв. Фрезоргерын машин уралдааны нэгэн үе шатанд онхолдсон ч, багийн тамирчид машиныг дугуйнд нь суулгаж, өрсөлдөөнийг үргэлжлүүлж чадсан. Ингэснээр багийнхан барианд ороод зогсохгүй чөлөөт тэмцээний хоёрдугаар байрт шалгарлаа.

Хоёр улсын нутаг дэвсгэрийг дамнасан энэхүү мартагдашгүй уралдааны талаар оролцогсод санал бодлоо хуваалцсаны заримаас сонирхуулъя.

Туркменистаны тамирчин Мейлис Абдуллаев:  - 15 орны төлөөлөл оролцсон энэхүү олон улсын тэмцээнд тамирчдын хоол хүнснээс авахуулаад техникийн асуудлууд, мөн  онцгой тохиолдолд эмнэлгийн тусламж үзүүлэх гээд бүхий л зүйлийг маш өндөр түвшинд зохион байгуулж, шүүлт ч маш шудрага оновчтой, өө сэвгүй болсон нь орчин үеийн нөхцөлд чухал ач холбогдолтой юм. Орос, Монгол улсууд бүх оролцогчдыг тун найрсаг, халуун дотноор угтан авсанд сэтгэл хангалуун байна. Үүнээс гадна уралдааны бүхий л үеийн туршn;  (11 үе шат) зохион байгуулагчид маань тэгш нөхцөлтэйгээр өрсөлдөхөд саад болж болзошгүй өчүүхэн ч гэсэн зүйлийг орхилгүйгээр гярхай ажиглаж, зохицуулж, саадыг арилгаж байсан нь бүүр ч сайшаалтай. Туркмений уралдаанчид өндөр ур чадвар үзүүлж, нэг, гуравдугаар байрт шалгарлаа. Ингэснээр бид бүгд найрамдах улсынхаа нэр хүндийг өсгөсөн хэрэг. Бид бас үүгээрээ дамжуулан Олимпийн шинэ хөдөлгөөнийг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, Олимпизмийн шудрага ёсыг сэргээн төлөвшүүлэхийг ОУОХ-ны шинэ удирдлагад уриалж байгаа хэрэг. “Торгоны зам” автораллигийн амжилтууд олон улсын спортын төлөв байдлыг сайн тал руу нь  өөрчлөхөд дорвитой нөлөө үзүүлнэ гэдэгт бид найдаж байна” хэмээв.

Монголын тамирчин Хасагхүүгийн Амартүвшин: “Тэмцээний зохион байгуулалтын тухайд магтахаас аргагүй байлаа. Мэдээлэл, техникийн дэмжлэг, шүүгчдийн ажиллагаа гээд бүх зүйл нь, бүх л үе шатандаа нэн зохистой явагдлаа. Энэ уралдаан маань 15 жилийн туршид Төв Азийн Бүгд Найрамдах Улсууд, ОХУ, Монгол улс, Евроазийн зарим бүгд найрамдах улсуудын нутаг дэвсгэрт ээлжлэн болж байсныг дурьдах нь зүйтэй. Тэр тусмаа энэ удаагийн тэмцээн маань гараанаас эхээд, шагнал гардуулах ёслол хүртлээ бүхий л зүйлсийг маш нарийн бодож, өндөр түвшинд зохион байгуулжээ. Горно-Алтайск хотын төв талбайд манай тамирчин Пүрэвдоржийн Мөрөнгийн хүндэтгэлд Монгол Улсын төрийн далбаа хамгийн түрүүнд мандлаа. Тэгээд ч энэ нь тохиолдлынх биш байх, учир нь Монгол, Орос хоёр улсын сайн хөршийн харилцааг яривал зузаан түүхтэй, эртний, үнэнч анд нөхөд билээ.

 Спортын ертөнцөд, Олимпизмийн хөдөлгөөнд шударга ёс тогтохыг чухалчилан  хүсч явдгаа дашрамд илэрхийлье. Олон улсын олимпийн хорооны шинэ удирдлагад энэхүү бодол санаагаа, итгэл найдвараа хүргэж, илэрхийлэхийг бид бүгдээр хүсч буй. Спортын ертөнцөд бүх зүйл гэрэл гэгээтэй болно гэдэгт найдаж байгаагаа илэрхийлаэхэд таатай байна” гэсэн юм.

Мэдээллийг Д.Мөнхбат, О.Ганболд  (https://webletter.tech/ сайт)

Орос хэлнээс орчуулсан Г.Төрмөнх

Международное ралли «Шелковый путь»:

последний этап  и финиш

Дистанция 11-го этапа международного ралли «Шелковый путь» составляла  598,38 километра.  Спецучасток, обязательный для  зачета, -  131,29 километра. Высота над уровнем моря от  1700 - 2450  метров.  И это был  финальный этап ралли-марафона «Шелковый путь»:  от Кош-Агача до Горно-Алтайска.

 В зачёте грузовиков на трёх первых позициях в классификации заключительного спецучастка расположились экипажи «КАМАЗ-мастер». Лучшее время показал Богдан Каримов, Алмаз Ахмедов стал вторым, а на третьей строчке расположился пилот и руководитель команды Эдуард Николаев. Впрочем, главным героем дня стал Антон Шибалов — он приехал к финишу с пятым результатом, но этого хватило, чтобы сохранить первую строчку общего зачёта. Таким образом, Шибалов, который в этом году впервые выступал на спортивном грузовике КАМАЗ на газодизельном топливе, завоевал свою вторую победу на ралли «Шелковый путь».

Лучшим из преследователей стал лидер «Ural Motorsport» Юрий Найман, занявший пятое место и опередивший товарища по команде Алексея Попова. На седьмой строчке расположился  белорусский спортсмен   Павел Мурылёв из «МАЗ-СПОРТавто». Это ещё один спортсмен, который в этом году дебютировал на «Шелковом пути» в кресле пилота.

Среди серийных внедорожников класса Т2 быстрейшим на заключительном этапе стал  спортсмен  из Туркменистана Мейлиз Абдуллаев, выигравший у Мердана Тойлыева 48 секунд. Впрочем, на фоне комфортного преимущества экипажа Мердана и его брата Шохрата на итоговую расстановку этот результат не повлиял: братья Тойлыевы завоевали вторую победу на ралли «Шелковый путь», Абдуллаев стал вторым, а на третьей строчке расположился Максатмырат Данатаров.

 В зачёте мотоциклов победу на ралли «Шелковый путь» завоевал Мурэн Пурэвдорж, который в прошлом году остался лишь вторым, уступив в упорной борьбе Алексею Наумову. На этот раз вторым в зачёте «Моторалли 450» стал Илья Щеглов, который вынужден был пропустить пару этапов из-за полученной при падении травмы, но всё же смог продолжить гонку, а на третьей строчке расположился Наиль Хуббатуллин. Среди участников G-Moto Challenge первое место заняла Екатерина Жаданова, которая оставила позади прошлогоднего победителя гонки в этом зачёте Олега Павленко.

 Экипажи зачёта Гранд тур в рамках программы финального этапа посетили село Кулада в Онгудайском районе Республики Алтай. Там  расположен музей алтайского быта, в экспозиции которого хранится самое полное собрание артефактов об истории Алтая, его жителях, традициях и обычаях. Затем экипажи начали готовиться к ещё одному ответственному событию  -  торжественной церемонии финиша.

Остался доволен последним  этапом явный лидер марафона  монгольский мотогонщик Мурэн Пурэвдорж: «Последний спецучасток был очень сложным для мотоцикла. Пришлось  пересекать  девять рек. Я был очень осторожен. Если говорить о гонке в целом, то она для меня, да и, надеюсь,   для победителей и призеров ралли удалась. Огромное спасибо организаторам   ралли. Наше соперничество на трассах  Монголии и России  было очень интересным. Здорово быть первым в этом году! Мечты сбываются!»

Поздним вечером, 22 июля 2025 года,   состоялся торжественный финиш и вручение наград. А в  общей сложности на старт гонки 12 июля  в Иркутске  вышел 101 экипаж. В  караване ралли-марафона были представлены 15 стран мира, 85 городов и 58 регионов России. В организации 11-дневного состязания были задействованы специалисты со всей страны — в подготовке и проведении участвовали представители 114 городов России. Международное ралли «Шелковый путь» вновь стало грандиозным праздником спорта и дружбы между народами, а также ярким зрелищем для болельщиков, которые на каждом этапе поддерживали экипажи в зрительских зонах.

Ралли-марафон соединил  единым маршрутом территории России и Монголии: экипажи прошли от берегов Байкала через Бурятию в страну вечно синего неба, пересекли отроги каменной пустыни Гоби, штурмовали пески Монгол-Элс с их величественными дюнами, поднялись в горы Алтая. А  спустя 11 дней борьбы и 4 811 километров,  финишировали в Горно-Алтайске. Церемония проходила на площади Ленина в самом центре города, где собрались тысячи зрителей.

Быстрее всех дистанцию прошедшего ралли-марафона преодолел экипаж команды «КАМАЗ-мастер» в составе пилота Антона Шибалова, штурмана Александра Куприянова и механика Даниила Телепова, одержавших победу в зачёте грузовиков. Они выступали в гонке на необычном спортивном грузовике КАМАЗ — двигатель этой машины в качестве топлива использует газодизельную смесь. Этот автомобиль создан при поддержке ПАО «Газпром» и компании «Газпром газомоторное топливо» в рамках проекта по развитию и изучению пределов альтернативных источников энергии.

В абсолютном зачёте внедорожников победу в упорной борьбе завоевал Дмитрий Черкесов, выступавший в паре со штурманом Владимиром Простаковым. Этот экипаж также стал победителем гонки в зачёте мотовездеходов Т3. В категории прототипов класса Т1 первую позицию завоевали пилот-дебютант Павел Андреев и его штурман Глеб Мокеев, представлявшие команду 404 Racing Team.

В классификации Open на первой строчке расположились Анатолий Кузнецов и Алексей Смолин, а среди серийных внедорожников класса Т2 не было равных туркменским гонщикам,  братьям Мердану и Шохрату Тойлыевым, одержавшим уже вторую победу на ралли «Шелковый путь».

А вот  сильнейшим мотоциклистом по итогам 15-го издания гонки стал монгольский райдер Мурэн Пурэвдорж, а в G-Moto Challenge, участники которого на протяжении всей гонки не могут пользоваться помощью механиков, первенствовала Екатерина Жаданова.

В зачёте квадроциклов победу одержал Алексей Зверев из команды RM Sport компании «Русская механика». Для заводского коллектива это было первое выступление на всей дистанции Международного ралли «Шелковый путь», и квадроцикл компании выдержал изнурительный марафон и прошёл его в сравнимом с мотоциклистами темпе. В зачёте Гранд тур второй год подряд на первой позиции расположились Андрей Сухов и Дмитрий Фёдоров, а экипаж Олега и Алёны Безуглых, выступавший на «ГАЗ Садко Next», стал первым в истории победителем зачёта Гранд тур Truck.

В  командной гонке Adventure Trophy, участники которой преодолевают дистанцию на серийных мотоциклах, победа осталась за дуэтом Евгения Пятигорского и Константина Бякова.

Кроме того, отдельным призом «За волю к победе» от компании «Газпром» был отмечен экипаж Евгения Фрезоргера из команды «Сибирь.SDE». На одном из этапов автомобиль Фрезоргера перевернулся, но спортсмены смогли поставить машину на колёса и продолжить борьбу. В итоге экипаж не только добрался до финиша, но и занял второе место в зачёте Open.

Своими    мыслями об этой незабываемой гонке по территории двух стран поделились ее участники. Мейлис Абдуллаев из Туркменистана подчеркнул, что организация  этих международных соревнований, в которых было представлено 15 стран,  была на очень высоком уровне: от питания спортсменов  до оказания технической и в крайних случаях, медицинской помощи, судейство очень четкое и  безукоризненное, что немаловажно в современных условиях.   Россия и Монголия   оказали всем участникам самый радушный и теплый прием.  К тому же организаторы в течение всех 11 этапов  не оставляли без внимания никакой мелочи, которая помешала бы состязаниям на равных.  Туркменские  гонщики показали высокий класс, завоевав первое и третье места. Мы тем самым  подняли престиж своей  республики.

Также все  надежды  связываем  с  олимпийским движением, с новым  председателем МОК. Надеемся, что с приходом такой именитой спортсменки, ситуация   в международном спорте  серьезным образом поменяется в лучшую сторону.

Хусагхуу  Амартувшин, Монголия. Он сказал, что дома и стены помогают, и видимо, поэтому его товарищ по команде  Мурэн Пурэвдорж стал абсолютным  победителем в классе мотоциклов. Это, прежде всего, высокий  спортивный  престиж Монголии на мировом уровне.  Организация соревнований  заслуживает самых высоких похвал. Все было на самом высоком уровне: от информационной и технической поддержки до судейства на этапах. Все эти 15 лет  международное ралли, которое ранее  проходило по территориям некоторых республик ЦАР, России и Монголии, было четко продумано, организовано  на  самом высоком уровне, вплоть до церемонии награждения. Монгольский флаг  появился первым   на центральной площади Горно-Алтайска  в честь нашего спортсмена  Мурэна Пурэвдоржа. И, наверное,  не случайно, ведь Монголия и Россия  имеют большую общую государственную границу, мы  хорошие соседи, давние и  верные друзья.

Очень хотелось, чтобы в спортивном мире, в олимпийском движении   появилась справедливость, чтобы, действительно, побеждали сильнейшие. Все надежды связываем с новым председателем МОК, олимпийской чемпионкой. Надеемся, что все в мире спорта станет хорошо.

Д. Мунхбат, О. Ганболд    https://webletter.tech/