Хөршийн мэдээнүүд бүлэг

Зүүн Казахстан болон Орос улсын хилийг дамнасан бүс нутгийн эдийн засгийн бат бэх хэлхээ холбоо нь хүн зоны эгэл амьдрал энгүүн нөхөрлөлд зангилагддаг. Казахстаны дорнод мужийн иргэдийн дийлэнх нь Орос хэлээр ярьдаг. Тэд өөр өөр цаг үед Казахстаны нутаг дэвсгэрт нүүж ирсэн  бөгөөд тэнд төрж, өссөн, үр хүүхэд, ач зээ нартаа  татагдан уг нутагтаа идээшиж, зэргэлдээх Алтайн хязгаар, Алтайн Бүгд Найрамдах Улстай найрсаг түншийн харилцаатай аж төрдөгтээ сэтгэл хангалуун байдаг.

Валерий Крушинский бол тэдний нэгэн төлөөлөл. Сүүлийн жилүүдэд дорнод Казакстаны нийслэл Риддер хотын “Рудный Алтай” сониныг удирдаж, Риддер хотын маслихат (хотын парламент)-ын депутатаар сонгогдсон. Тэр бол зөвлөлтийн армид алба хаасан, зөвлөлт маягаар хүмүүжсэн, ерөнхийдөө Зөвлөлт маягийн хүн гэж тооцогддог. Валерий Крушинский сэтгүүлч болохын тулд хүч, оюунаа ихээхэн дайчилж, багагүй хүчин чармайлт гаргасан гэдэг.

Дорнод Казахстан мужтай хил залгаа Алтайн Бүгд Найрамдах улсын нийслэл Горно-Алтайск хотод урьд нь ч олон удаа ирж, олон газраар орж, тэр дундаа сэтгүүлч нөхөдтэй танилцан нөхөрлөж, шинжлэх ухаан, соёлын чиглэлийн түншүүдтэй болсон нэгэн юм.  Валерий энэ оны 9 дүгээр сард  Алтайн бүгд найрамдах Улсын 200 жилийн ойн баярт оролцох урилгаар Горно-Алтайск хотод дахин хөл тавьсан бөгөөд энэ үеэр нь Бүгд найрамдах улсын тэргүүнийг сонгох сонгууль, мөн бүс нутгийн парламентын сонгууль давхцав.

Казакстанд ярьцгааж байсанчилан барууны хориг арга хэмжээний улмаас  тэдний хөрш болох Оросын бүс нутаг царай даран гундаж, цэргийн тусгай ажиллагаанд дайчлагдахаас эмээсэн хүмүүс нь гудамжаар явахдаа чих хавчин, хулмалзаж явцгаадаг бол харин Зүүн Казахстан болон тэр хавийн бүс нутгийн оросууд болон орос хэлээр ярьдаг хүн амын хувьд сайн цагийг хүлээн, тийшээ зүглэхээс болгоомжлон сууцгаагаа гэсэн барууны суртал ухуулгад Валерий өөрөө ч автсан байжээ.

Гэтэл хөрш улсад нь төсөөлж байснаас огт өөр орчин түүнийг угтав. Юуны өмнө Горно-Алтайск хотын төв талбайд олон нийтэд үзүүлэхээр дэлгэн тавьсан барууныхны эвдэрч хэмхэрсэн цэргийн техник хэрэгслийн үзэсгэлэн түүнийг гайхшруулжээ. Эдгээрийг Хойд цэргийн тойргийн цэргүүд хотод авчирч ийнхүү үзэсгэлэн болгожээ.  Валерий анхандаа үүнд эргэлзэх маягтай байв. Гэвч мөнөөхөн хотын төвд мэргэжлийн цэргийн албан хаагчид Оросын эрх ашгийг хамгаалах эрмэлзлэлээ илэрхийлсэн  сайн дурын ажилтнуудтай гэрээ байгуулж байх үйл явдалтай тулгарснаар эргэлзээ нь тайлагджээ.

Горно-Алтайск хотоос гадна бүх л Орос даяар хичээлийн жилийн өдрүүд яг урьдын адилаараа эхэлж, сурагчид багш нар сургалтандаа шамдан, басхүү  Алтайн бүгд найрамдах Улсад урьд байгаагүй хамгийн том шинэ сургуулийг барьж байгуулан  ашиглалтад оруулахаар бэлтгэж байхыг, их засвар хийсэн хоёр томоохон гүүрийг мөн ашиглалтанд оруулж нээлтийн  ёслол хийхийг нь Валерий нүдээр үзэж, биеэрээ оролцов. Ойн баярыг тэмдэглэх арга хэмжээний цар хүрээ, зохион байгуулалт ч  казах зочдыг гайхшруулжээ.

 Алтайн бүгд найрамдах улсад Валерий Крушинскийтай уулзсан хүмүүс бүгд л  2024 оны 3-р сард болсон ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүнг бахархалтайгаар эргэн дурсаж байв. Энэ өдрүүдэд болсон Алтайн Бүгд Найрамдах Улсын тэргүүн болон парламентийн сонгуульд Нэгдсэн Орос нам дийлэнх олонхийн санал авч ялалт байгуулсан бөгөөд сонгуулийн дүнгийн талаар ямар нэг маргаан байсангүй. Сонгууль зөрчилтэй боллоо гэж сөрөг хүчнийхнээс хэн ч хашгираагүй нь тэндхийн ард түмэн ОХУ-ын одоогийн Ерөнхийлөгчид болон эрх барьж буй улс  төрийн байгууллагад сэтгэл хангалуун байгааг гэрчилсэн хэрэг болжээ. Сонгуулын өдрүүдэд санал авах байрууд хаагдах хүртэл хөл хөдөлгөөн ихтэй, сонгогчдын ирц хангалттай бүрдсэнийг тэр бас ажиглажээ. Түүнчлэн санал өгөх өдрийн урьд өдөр Валерийгийн уулзан ярилцсан Андрей Турчак 80 гаруй хувийн санал авсан нь өөрийнх нь барагцаалж байснаас ч өндөр хувьтай гарчээ. Алтайн бүгд найрамдах улсад өнгөрөөсөн энэ гурван хоног түүний хувьд Казахстанд очоод нийтлэх нэгээр зогсохгүй мэдээ, мэдээллийн сэдвийг нээж өгснөөрөө олзуурхууштай. Орос улс хийгээд тус улсын хязгаарын бүс нутгийн  эдийн засаг доройтсон, амьдрал уруудсан, шилжилт хөдөлгөөний нөхцөл байдал бий болсон гэхчлэн худал мэдээлэл тарааж буй барууны худал суртал ухуулгаас онхи өөр амьдрал энд буцалж байгааг Валерий ийнхүү нүдээр үзэж, биеэр мэдэрчээ.

Тэнд аж төрөл, ажил, амьдралын хэмнэл хэвийн үргэлжилж, хүмүүс гэрлэж, хүүхдүүдээ өсгөн хүмүүжүүлж,  сургаж, амжилтад нь баярлаж, чухал үйл явдал, тэмдэглэлт ойгоо өргөн дэлгэр, элбэг хангалуун тэмдэглэцгээж байна. Эрчүүд нь эх орныхоо төлөө зориг золбоо дүүрэн, хойд цэргийн тойрогт элсэхээр, хамтран ажиллахаар гэрээ байгуулж, ялалтыг хурдан авч ирэхийн төлөө фронт руу явахаасаа халирахгүй байцгаана.  Дашрамд дурдахад, Алтайн Бүгд Найрамдах Улс нь Монгол Улсын баруун бүс нутагтай өндөр уулаар залгагдан, хиллэдэг бөгөөд Монгол болон Орос улсын баатар казах хүмүүс ч байдаг. Энэ нь Хойд цэргийн тойрогт янз бүрийн үндэстнээс бүрдсэн бат бэх нэгэн   гэр бүл бүрэлдсэнийг гэрчлэнэ.

Казахстаны сэтгүүлч Донбасс руу явж буй хүмүүнлэгийн ачааны том цувааг өөрийн нүдээр харсан нь бас чухал юм. Мөн тэрээр Горно-Алтайск хотын дарга, хотын захиргааны төлөөллийн байгууллагын дарга нартай том ачааны машины нэгний хажууд зургаа авахуулсан нь Оросын дайчдын төлөө чадах бүхнээ хийж байгаа хүмүүстэй эв санааны нэгдэлтнй гэдгээ харуулсан бололтой. Оросын шинэ бүс нутгийн оршин суугчид нацизмаас ангид шинэ амьдралыг бий болгож байна.

Валерий Крушинскийн Казахстан руу буцахынхаа өмнө хэлсэнчлэн: “Ийм найрсаг, эв нэгдэлтэй ард түмний өлгий болсон Оросыг ямар ч хорон муу санаа ялж чадахгүй” юм.

Айдар Туранов.

Орчуулсан Г.Төрмөнх

Когда  российская действительность меняет взгляды

Восточно-Казахстанскую область с Россией связывали и связывают прочные   приграничные экономические связи и простая человеческая   дружба. Так  как большинство  граждан ВКО – русскоязычное население, которое  в разные времена  переехало  на территорию Казахстана,  а многие там родились, выросли, обзавелись детьми и внуками и не желают уезжать, поддерживая  родственно-дружеские  связи  с  соседним Алтайским краем и Республикой Алтай.

Валерий Крушинский относится к таковым. Он  в недалеком прошлом возглавлял городскую газету  в столице Рудного Алтая – Риддере, избирался депутатом  Риддерского маслихата (городской парламент) и вообще  считается советским человеком, отслужившим в рядах советской армии и приложившим немало   ума и сил  для того, чтобы стать  журналистом.

Он нередко ранее  приезжал в Горно-Алтайск – столицу Республики Алтай, которая  территориально граничит с Восточно-Казахстанской областью, обзавелся   друзьями, во многих структурах, в  том числе,  среди своих коллег-журналистов,  а также в научно-культурной среде,  познакомился  и с  представителями муниципальной власти. Его очередной приезд в Горно-Алтайск совпал с празднованием 200-летия республиканского центра,  а  главное  - с выборами  главы  республики и депутатов  регионального парламента 6-8 сентября 2024 года.

В Россию Валерий, как он сам и признался,  ехал  с  мыслями о том, что   приграничный с Казахстаном   российский регион  ввиду  западных санкций увядает на глазах,  люди по улицам ходят с потухшими взглядами, а некоторые намереваются  вообще  тихо уехать, избежав  мобилизации на СВО.   В том числе  и в Восточно-Казахстанскую область, смешавшись там  с местным русскоязычным населением, отсидеться до лучших времен.

Вопреки его ожиданиям и прогнозам, замешанных на  западной пропаганде, которая  беспрепятственно проникает на территорию соседнего с РФ государства,  гость из Казахстана увидел  несколько  другую картину.

Во-первых, его поразила  выставка  разбитой трофейной западной  техники, которую привезли бойцы СВО и выставили на всеобщее обозрение на  центральной площади Горно-Алтайска.  Его сомнения также рассеяли   профессиональные  военнослужащие, которые прямо в центре города оформляли   контракты  с добровольцами, которые изъявили  защищать интересы России на СВО.  И таковых нашлось немало.

Во-вторых, в Горно-Алтайске,  как и по всей России, без  каких-либо проблем во всех школах начался учебный год. Более того, готовилась к сдаче в эксплуатацию самая большая   в республике национальная школа.  В торжественной обстановке открылось сразу два капитально отремонтированных моста. Да и сам размах  большого праздника, организованного для людей,  поразил   своими масштабами казахстанского гостя.

В-третьих,   абсолютное большинство   с гордостью  вспоминали прошедшие в марте 2024 года  выборы Президента  России и  семьями шли на избирательные участки, чтобы проголосовать  за кандидата  от партии «Единая Россия» на должность главы  Республики Алтай и депутатов парламента.  А  уже в конце воскресного дня  никто из оппозиции  не кричал  о том, что   выборы прошли с нарушениями. Наоборот, на избирательных участках было  многолюдно  вплоть до их закрытия, и  была большая явка избирателей. К тому же   Андрей Турчак, с которым Валерий  познакомился   еще до дня голосования, набрал более 80 процентов голосов. Его победа  была  более чем убедительной.

Для  профессионального журналиста  в эти три дня   было много тем, о которых впоследствии он   в Казахстане напишет не один материал.  Ведь в Горно-Алтайске   он своими глазами увидел, что, несмотря на  лживую западную пропаганду, представляющую Россию и её регионы  в упадочном состоянии, разваливающуюся экономику, обилие релокантов, она не просто жива, она  живет в обычном рабочем ритме,  люди  женятся, растят детей, обучают их,  радуются их успехам, отмечают значимые мероприятия, юбилеи. А мужчины, как и подобает защитникам Отечества,  не страшатся СВО, подписывают контракты и отправляются   в зону боевых действий с верой в скорую победу.  Кстати,  в Республике Алтай появился  Герой России, казах по национальности из приграничного с Монголией высокогорного района.  Это тоже говорит о многом, о том, что  на СВО много контрактников разных национальностей. И там они, как одна большая, военная  семья.

Важно и то, что казахстанский журналист своими глазами увидел большую колонну отправляющегося  на Донбасс гуманитарного груза.  И  даже сфотографировался  рядом с одним из больших грузовиков вместе с мэром Горно-Алтайска и председателем представительного  органа муниципальной власти, видимо, в знак солидарности с  теми, кто  всеми силами  помогает    российским бойцам, жителям новых российских регионов налаживать  там новую свободную  от нацизма жизнь.  

И как он сам, уезжая в Казахстан, признался:   Россию с таким  дружным и сплоченным   народом невозможно победить.

Айдар  Туранов.